|
|
|||||
 |
 |
Manastir Hilandar na Svetoj Gori
(podignut krajem XII veka)
Hilandar je srpski manastir koje se nalazi na severnom delu Svete Gore - monaške republike sa 20 velikih manastira, smeštenoj na trećem kraku poluostrva Halkidiki u severnoj Grčkoj. Manastir je nekoliko kilometara udaljen od mora. Manastir Hilandar je, spolja gledan, sličan velikom srednjovekovnom utvrdjenju. Opasan je debelim zidovima visokim i do 30 metara, dok je čitav kompleks zidina dug oko 140 metara, a širok skoro 75 metara. Na južnoj i istočnoj strani manastirskog kompleksa uzdižu se dve velike kule – pirgovi.
Krajem XII veka vizantijski car Aleksije III Andjeo dao je pravo velikom županu Stefanu Nemanji (u monaštvu Simeon) i njegovom sinu monahu Savi (budućem Svetom Savi), da na ruševinama nekadašnjeg vizantijskog manastira Helandariona, podignu srpski manastir u rangu carske lavre. Vizantijskii car je 1198. izdao povelju Simeonu i Savi kojim se manastir Hilandar i svetilište u Milejama daruju ‘’da Srbima budu na večni poklon.’’ Simeon i Sava su podigli, uz finansijsku podršku župana Stefana, budućeg kralja Stefana Prvovenčanog, crkvu posvećenu Vavedenju Bogorodice, oko koje je obrazovan čitav kompleks gradjevina: bedemski zidovi, konaci, pirgovi – kule (pirg Svetog Georgija i pirg Svetog Save).
Kralj Milutin je 1303. na temeljima stare, sazidao novu crkvu Vavedenja Bogorodice koja je sačuvana do danas, utvrdio je bedemske zidove, i podigao nove konake u kompleksu. U vreme Milutina podižu se novi pirgovi - kule, jedna na putu od Hilandara ka morskoj obali, tzv. ''Milutinov pirg'', druga na obali mora ''Hrusija'' sa crkvom Sv. Vasilija, zadužbinom Stefana Dečanskog. Glavni hram je živopisan 1321, a u isto vreme oslikane su trpezarija i grobljanska crkva.
U vreme cara Stefana Dušana (1331-1355) Sveta Gora došla je pod njegovu vlast, pa su Hilandar, ali i drugi svetogorski manastiri, bili obasuti bogatim darovima.
Knez Lazar Hrebeljanović je ktitor prostrane spoljne priprate koja je oko 1380. sazidana uz zapadnu stranu crkve Vavedenja Bogorodice, čime je glavni manastirski hram iz doba kralja Milutina dobio svoj konačni izgled.
U riznici Hilandara sačuvano je oko 500 ikona od koji antologijsku vrednost imaju: mozaička ikona Presvete Bogorodice iz XII veka, ikona Hrista, ikona Bogorodice, iz druge polovine XIII veka, ikona Bogorodice Trojeručice iz XIV veka i devet drugih ikona iz ''Hilandarskog čina'' koje potiču iz šezdesetih godina XIV veka.
Riznica manastira Hilandara, biblioteka i fondovi sadrže predmete neprocenjive umetničke i istorijske vrednosti kao što su rukopisi, povelje, ikone, knjige, skupoceni predmeti od zlata, dragog kamenja, slonovače, veza i dr.
Manastir Kalenić (podignut početkom
XV veka, zadužbina despota Stefana Lazarevića)
Manastir Kalenić je spomenik kulture naše srednjevekovne baštine po kome je Levač nadaleko poznat. Podignut je početkom XV veka (1407-1413) za vreme vladavine despota Stefana Lazarevića. Kalenić je više puta paljen, rušen i opustošen od strane Turaka, a isto tako više puta obnavljan.
Manastir predstavlja vrhunski domet moravske škole i jedan je od najlepših naših srednjevekovnih manastira.
Crkva Vavedenja presvete Bogorodice je najraskošnija crkvena građevina moravskog stila. Spolja je bogato ukrašena naizmeničnim smenjivanjem opeka i kamena i brojnim ornamentima isklesanim u belovodskom kamenom peščaru. I po živopisnom, koloristički prefinjenom fresko-slikarstvu manastir Kalenić spada u red najlepših spomenika moravske arhitekture i umetnosti početka XV veka.
Spoljašnji izgled impresionira plastikom na fasadama od ukrasnog peščara i dominantnim centralnim kubetom.
Freske imaju posebnu vrednost i pripada im značajno mesto u srednjevekovnom srpskom slikarstvu . Izuzetno se ističu
"Svadba u Kani" i "Sveti ratnici".
Manastir Žiča (podignut početkom
XIII veka, zadužbina kralja Stefana Prvovenčanog)
Manastir Žiča nalazi se u selu Kruševici, na putu između Kraljeva i Mataruške Banje. Zadužbina je kralja Stefana Prvovenčanog. Gradnja glavne manastirske crkve posvećene Hristovom Vaznesenju započeta je oko 1206. godine, a završena pre 1217. godine, kada je ktitor dobio kraljevsku krunu iz Rima.
Za istoriju srpskog naroda i njegove crkve Žiča ima veliki značaj. Ovde je Sv. Sava, kao prvi arhiepiskop nezavisne srpske crkve, koja je stekla samostalnost 1219. godine, postavio sedište srpske crkve, krunisao svog brata za kralja i posvetio episkope novoosnovanih eparhija. Tu su krunisani i Stefanovi naslednici, sinovi Radoslav i Vladislav, rukopoložen je arhiepiskop Arsenije, prvi naslednik Sv. Save na čelu srpske crkve.
Prvobitna crkva je jednobrodna građevina sa širokom polukružnom oltarskom apsidom na istočnoj strani, pripratom na zapadnoj i pravougaonim pevničkim prostorima na južnoj i severnoj strani. Promeni prvobitnog izgleda doprineli su prostori đakonikona i proskomidije, srušen zid između naosa i priprate i prizidane bočne kapele uz staru pripratu, kao samostalne građevine sa kupolama i polukružnim oltarskim apsidama. Žiča je zahvaljujući činjenici da je bila sedište arhiepiskopije značajno uticala na kasnije spomenike raške škole, otvarajući put svetogorskim uticajima.
Istočno od glavnog manastirskog hrama nalazi se crkva Sv. Teodora Tirona i Teodora Stratilata, iz 14. veka, jedina još očuvana građevina srednjovekovnog manastirskog kompleksa, jednostavne arhitekture i plemenitih proporcija, obnovljena krajem 18. veka.
Sve fotografije koje su ovde prikazane su moja autorska dela i njihovo javno objavljivanje i prikazivanje bez moje pisane saglasnosti podleže zakonu o zaštiti autorskih prava. Ukoliko želite da dobijete željenu fotografiju u punoj rezoluciji možete me kontaktirati putem e-pošte.
|
   
|
|
